Adana Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Başvuru Avukatı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin düzenlediği temel hak ve özgürlüklerin korunması amacıyla 1959 yılında kurulmuş uluslararası bir yargı kurumudur. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, AİHM'in yargı yetkisinin ve AİHM'e bireysel başvuru sınırlarını düzenleyen en temel insan hakları sözleşmesidir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne Kimler Başvurabilir?

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni imzalayan ülkelerden biri tarafından Sözleşmede ve Ek Protokollerde belirlenen haklarının ihlal edildiğini düşünen herkes mahkemeye başvurabilir.

AİHS'de korunan bir hakkın, bir başka sözleşmeci devlet tarafından ihlal edildiğini düşünen devletler AİHM'e başvuru yapma hakkına sahiptir.

Mahkemeye bizzat başvuru yapmak mümkündür. Bununla beraber başvurunun kabul edilebilirlik kriterini sağlaması sonrasında süreçte hukuki yardımdan faydalanmak zorunludur. Mahkeme'ye yapılan başvuruların büyük bir çoğunluğu kabul edilemez bulunmaktadır. Bu durum, başvurunun kabul edilebilirlik kriterlerini sağlamamasından dolayı, Mahkeme'nin davanın esasını incelemeksizin başvuruları reddettiği anlamına gelmektedir. Bu sebeplerle başvurunun en başından itibaren bir avukat tarafından yapılması ve yürütülmesinde fayda vardır. Adana AİHM Başvuru Avukatı Köroğlu & Kemaneci Hukuk ve Danışmanlık Bürosu olarak bu konuda avukatlık hizmeti sunmaktan mutluluk duyarız.

AİHM'e Bireysel Başvuru İçin İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi Gerekir

AİHM'e başvuru yapabilmek için kural olarak iç hukuk yollarının tüketilmesi gerekir. Kural olarak ilk derece mahkemesinin karar vermesinden sonra, süresi içinde istinaf ve varsa Yargıtay yoluna müracaat edilmesi, son olarak da Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru yolunun tüketilmesi gerekir. Ancak istinaf ve temyiz kanun yolu kapalı olan mahkeme kararlarına karşı süresi içerisinde Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru yapılmalı, Anayasa Mahkemesi tarafından verilen karar başvurucuyu tatmin etmiyorsa AİHM'e başvuru yapılması gerekir. Örneğin kesinleşmiş ceza mahkemesine karşı yapılan yeniden yargılama talebinin reddi sonrasında yapılan itiraz da başvurucuyu tatmin etmiyorsa öncelikle Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru yapılmalı, başvuru sonucu Anayasa Mahkemesinin verdiği karar başvurucuyu tatmin etmezse Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvuru yapılmalıdır.

Makul sürede tamamlanmayan yargılamalar için, yargılamanın sonuçlanması beklenmeden Anayasanın 36. maddesinin ve sözleşmenin 6/1. maddesinin ihlali nedeniyle öncelikle Anayasa Mahkemesine, olumlu sonuç alınamaz ise AİHM'e başvuru yapılabilir.

Ayrıca etkili bir iç hukuk yolu olmadığı düşünülüyorsa doğrudan -iç hukuk yolları tüketilmeden- başvuru yapılabilir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Başvuru Süresi ve Yöntemi

AİHS'in 35. Maddesi'ne göre başvuru sahibinin iç hukuk yollarını tüketmesi ve kesin karar tarihinden sonra 4 ay içinde mahkemeye başvurması gerekmektedir.

Mahkeme'nin dikkate aldığı tarih, gönderdiğiniz başvurunun posta damgasındaki tarihtir. Başvuru süresinin son günü tatil gününü denk gelse dahi sürenin işlediği unutulmamalıdır.

Mahkemeye yapılan başvuruda kullanılan dilin önemi yoktur. Herkes kendi dilinde başvuru yapma hakkına sahiptir. Ancak başvuru sonrası aşamalarda Mahkemenin resmi dilleri olan İngilizce ve Fransızca'dan birinin seçilerek yazışmaların bu dille yapılması gerekmektedir.

Başvuru formu Mahkeme'nin internet sitesinde erişime sunulmuştur. Formun her bölümü doldurulup ve ilgili belgelerin kopyaları mahkeme kararlarının tarih sıralamasına uygun bir şekilde sıra numarası verilmek suretiyle ve posta yoluyla mahkemeye gönderilmelidir. Başvurunun eksik olması halinde Mahkeme'nin başvuruyu incelememe riski doğmaktadır, bu sebeple başvuru formunun bütün bölümlerinin özenli bir şekilde doldurulması gerekir.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi uyarınca yapılabilecek başvurunun ve başvuruya ilişkin ek gönderimlerin, ilgili ya da müdafii tarafından hiçbir ülke resmi makamı aracı kılınmaksızın doğrudan doğruya Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin aşağıdaki adresine yapılmalıdır;

AİHM'in posta adresi;

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Başvuruyu İncelemesi ve Karar Süreci

Bireysel başvuru, AİHM'e ulaştıktan sonra, başvurucuya, başvurunun alınıp kaydedildiğine dair bir mektup gelecektir. Bu mektupta başvuruda bir eksik varsa, o eksikliğin tamamlanması da istenebilir.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile Korunan Haklar

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin düzenlediği haklar sözleşmenin 2 ila 14. maddeleri arasında düzenlenmiştir.

1. Madde; İnsan haklarına saygı yükümlülüğünü,
2. Madde; Yaşam hakkını,
3. Madde; İşkence ve kötü muamele yasağını,
4. Madde; Kölelik ve zorla çalıştırma yasağını,
5. Madde; Kişi güvenliği ve özgürlüğü hakkını,
6. Madde; Adil Yargılanma Hakkını,
7. Madde; Kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesini,
8. Madde; Özel yaşam ve aile yaşamına saygı ilkesini,
9. Madde; Düşünce, vicdan ve din özgürlüğünü,
10. Madde; İfade özgürlüğünü,
11. Madde; Toplanma ve dernek kurma özgürlüğünü,
12. Madde; Evlenme hakkını,
13. Madde; Etkili bir hukuksal tazmin yolu hakkını,
14. Madde; Ayrımcılık yasağını, düzenlemektedir.

AİHS ek protokollerle koruma altına alınan haklar şunlardır:

1 Numaralı Protokolle;

• Mülkiyet Hakkının korunması,
• Eğitim Hakkı,
• Serbest seçim hakkı,

4 Numaralı Protokolle;

• Borçtan dolayı özgürlüğünden yoksun bırakılma hakkı,
• Serbest dolaşım hakkı,
• Vatandaşların sınır dışı edilme yasağı,
• Yabancıların toplu olarak sınır dışı edilmeleri yasağı,

6 Numaralı Protokolle;

• Ölüm cezasının kaldırılması

7 Numaralı Protokolle;

• Yabancıların sınır dışı edilmelerine ilişkin usuli güvenceler,
• Cezai konularda iki dereceli yargılanma hakkı,
• Adli hata yapılması halinde tazminat hakkı,
• Aynı suçtan dolayı iki defa yargılanmama ve cezalandırılmama hakkı,
• Eşler arasında eşitlik.

12 Numaralı Protokolle;

• Ayrımcılığın genel olarak yasaklanması.

Ek protokollerle getirilen haklar, protokolleri imzalayan ve onaylayan devletlere karşı ileri sürülebilir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Başvurusunun İncelenmesi

• Tek Yagıçlı Oturum: Eğer başvurunuz gerekli bütün kabul edilebilirlik kriterlerini sağlamıyor olması sebebiyle açıkça kabul edilemez ise, bu durumda davanız Tek Yagıçlı Oturumda karara bağlanacaktır. Tek yargıç tarafından verilecek kabul edilemezlik kararı kesin olup, tarafınıza tebliğ edilecektir.
• 3 Yargıçlı Komite: Başvuru, Mahkeme'nin önceden bir çok davada karar verdiği bir konuyla ilgili sorun içeren, mükerrer bir dava olduğu değerlendirilirse, davanız 3 Yargıçlı Komite tarafından ele alınacaktır. Bu durumda, prosedürü açıklayan bir mektup tarafınıza gönderilecektir.
• 7 Yargıçlı Daire: Eğer davanızın mükerrer dava olmadığı değerlendirilirse, davanız 7 Yargıçlı Daire tarafından incelenecektir. Daire davanızı yine de kabul edilemez bulabilir. Fakat davanızın kabul edilebilir olduğunu değerlendirirse, şikayetinizin esasını inceleyecektir. Ancak bunu yapmadan önce ilk olarak başvurunuzu, şikayetin varlığı hakkında bilgi vermek ve olaya konu ihtilafla ilgili görüşlerini sunmasına izin vermek için ilgili hükümete tebliğ edecektir. Bu görüşler daha sonra size cevap verme imkanı tanımak için gönderilecektir. Her ne kadar davanın başından itibaren avukatla temsil edilme zorunluluğu bulunmasa da, yargılamanın bu aşamasında Mahkeme sizi bir avukat tarafından temsil edilmeye davet edecektir.

Hiçbir bir başvuru doğrudan 17 Yargıçlı Büyük Daire'ye gönderilmez, ancak Daire, Büyük Daire lehine yetkisinden feragat edebilir veya yargılamanın ileri aşamalarında dava Büyük Daire'ye gönderilebilir. Ayrıca, dava taraflardan birinin talebi üzerine, Daire'nin karar vermesini takiben 3 ay içerisinde Büyük Daire'ye gönderilebilir fakat Mahkeme bu tür gönderme taleplerini ancak istisnai durumlarda kabul etmektedir.

Başvurunun ilk incelemesinden sonra kabul edilemezlik kararı verilmediği takdirde, dosyanın konusuna ve önemine göre çoğu zaman her iki tarafa yani hem başvurucuya hem de sözleşmeci devletin hükümetine birer DECLARATION gönderilmek suretiyle, dostane çözüm yoluyla davanın sonuçlandırılması konusunda tarafların görüşleri sorulmaktadır. Taraflar, gönderilen deklarasyonu kabul ettiklerini belirten bir mektupla birlikte, imzaladıkları deklarasyonu mahkemeye göndermeleri halinde, mahkeme deklarasyonda belirtilen tazminat miktarının sözleşmeci devlet tarafından başvurucuya ödenmesine karar vermek suretiyle başvuruyu sonuçlandırmaktadır. Taraflar deklarasyonu kabul etmiyorlarsa bunun nedenini de belirterek, deklarasyonu kabul etmediklerine dair bir mektubu mahkemeye göndermeleri gerekir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Başvuru Sonucu

• Red Durumunda:
  • Dosya İmha Edilir: Eğer, sürecin başında Mahkeme sizinle iletişime geçer ve siz cevap vermezseniz veya belirtilen süre içerisinde cevap vermezseniz, Mahkeme bunu başvurunuzu sürdürmek istemediğiniz şeklinde yorumlayabilir ve süreci sona erdirmeye karar verebilir. Dosyanız imha edilecek ve bu karara karşı itiraz hakkınız olmayacaktır.
  • Mahkeme Kaydından Düşme: Davanın daha ileri aşamalarında, başvurunuzun hukuki oluşumlardan birine tevdi edilmesinden sonra, Mahkeme'nin taleplerine belirtilen süre içerisinde cevap vermemeniz durumunda, bunu davanızı sürdürmek istemediğiniz şeklinde yorumlayabilir ve Mahkeme davanızı kayıttan düşürebilir. Ayrıca dostane çözüm veya tek taraflı deklarasyon neticesinde de başvurunuzu kayıttan düşürebilir.
  • Kabul Edilemez Kararı: Eğer Mahkeme'nin kabul edilebilirlik kriterlerinden birini sağlayamıyorsanız, Mahkeme başvurunuzu kabul edilemez bulacaktır ve bu karar nihaidir.
• Kabul Durumunda:
  • Eğer başvurunuz kabul edilemez bulunmadıysa, Mahkeme davanızı inceledikten sonra ihlal kararı verebilir. Eğer Mahkeme ihlal tespit ederse, lehinize tazminata hükmedebilir.

Başvuru formunda istenilen tazminat miktarı yazılmış olsa bile, hükümetin cevaplarının geldiği ve adil tazmine ilişkin taleplerin yapılmasının istendiği aşamada, istenilen maddi ve manevi tazminat miktarı mutlaka yeniden yazılmalı, avukatlık ücreti ve masraflarla ilgili belgeler gönderilmelidir. Aksi halde mahkemece ihlal kararı verilse bile tazminata karar verilmeyecektir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Hükmettiği Tazminatların Ödenmesi

Kararın kesinleşmesinden sonra 3 ay içinde tazminatın ödenmesi için Adalet Bakanlığına bağlı İnsan Hakları Daire Başkanlığıyla irtibata geçilir ve gerekli belgelerin ulaşmasından sonra ödeme yapılır.

AİHM başvurularında usule ilişkin şartların net ve ayrıntılı olması ve uluslararası hukuk alanında bir başvuru olması; tüm hukuk alanlarını ilgilendirmesi sebebiyle açılacak davaların avukat ile takip edilmesi hak kaybına uğranılmaması açısından önem arz etmektedir. Adana AİHM Başvuru Avukatı, Köroğlu & Kemaneci Hukuk ve Danışmanlık Bürosu olarak avukatlık hizmeti vermekten onur duyarız.